Czym jest tzw. trzeci migdał?
Migdałki, jako część układu odpornościowego chronią dziecko przed bakteriami, wirusami i innymi patogenami ze środowiska zewnętrznego. Dzięki nim młody organizm zyskuje dodatkową ochronę przed drobnoustrojami. Trzeci migdał rośnie razem z dzieckiem i około 5 roku życia zaczyna powoli zanikać. Jeśli jednak z wiekiem robi się coraz większy, tzn. ulega przerostowi, należy jak najszybciej udać się do specjalisty laryngologa. Najczęściej przerost migdałka występuje u dzieci w wieku od 3 do 6 roku życia. Przyczyną tego są przewlekłe oraz nawracające stany zapalne jamy ustnej i górnych dróg oddechowych spowodowane ciągłymi infekcjami. Powodem mogą też być skłonności genetyczne, a także przebycie niektórych chorób zakaźnych czy alergie.
Nadmiernie przerośnięty trzeci migdał utrudnia dziecku prawidłowe oddychanie, ponieważ zaburza drożność nosa i gardła. Jest też przyczyną chrapania oraz może powodować bezdech obturacyjny. Niekiedy odpowiada także za pojawienie się wad zgryzu. Nieleczony może doprowadzić też do wielu poważnych powikłań, w tym niedosłuchu (blokuje trąbkę słuchową Eustachiusza, powodując podciśnienie w uchu środkowym i powstanie wysięku), niedowagi i zaburzeń w rozwoju. Przewlekła niedrożność dróg oddechowych może z kolei wywołać spowolnienie intelektualne, opóźnić fizyczny rozwój dziecka bądź też obniżyć poziom jego inteligencji.
Jak rozpoznać przerost migdała gardłowego?
Najczęściej występujące objawy i negatywne skutki trzeciego migdała to:
- częste zapalenie nosa i zatok,
- przewlekły katar spływający po tylnej ścianie gardła, powodujący nieprzyjemny zapach z ust,
- kaszel i chrząkanie,
- chrapanie,
- spanie z otwartą buzią,
- oddychanie przez usta – dziecko ma stale otwartą buzię, zarówno w dzień, jak i w nocy,
- nawracające infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych – dziecko ma ciągle otwarte usta, w wyniku czego dochodzi do wysychania błon śluzowych gardła, a dalej do zmniejszenia miejscowej odporności,
- zmiana barwy głosu, mówienie przez nos,
- trudność z wyartykułowaniem niektórych głosek,
- nawracające zapalenia ucha środkowego (wysiękowe zapalenie ucha środkowego lub ostre zapalenia ucha środkowego), czemu towarzyszą ból, uczucie pełności i przelewania płynu w uchu,
- częste zapalenia gardła, anginy,
- ciągłe zmęczenie,
- pogorszenie słuchu – dziecko głośniej słucha radia lub telewizji, gorzej reaguje na polecenia (powiększony migdałek naciska na trąbki słuchowe),
- zaburzenie odruchu ssania lub trudności w jedzeniu (męczenie się w czasie jedzenia, czasem nawet wymioty),
- przewlekłe zapalenie spojówek (stan zapalny z nosa może się przenieść na kanaliki łzowe),
- płaska klatka piersiowa (w wyniku ciągłego płytkiego oddychania),
- skłonność do garbienia się,
- inne — nadpobudliwość, moczenie nocne, niedowaga, zaburzenia wzrostu, trudności z nauką, kłopoty z koncentracją.
Z wiekiem migdałki ulegają stopniowemu zanikaniu i nie mają już tak dużego wpływu na ogólną odporność organizmu. U dorosłych problem ten występuje bardzo rzadko, ale jeżeli już się pojawi, wówczas objawia się chrapaniem, bezdechem sennym oraz częstymi stanami zapalnymi.
Jak wygląda leczenie trzeciego migdałka?
Przerost migdałków podniebiennych to choroba, która nasila objawy będące jej pierwotną przyczyną. Częste infekcje powodują nadmierną aktywność migdałka, jako elementu broniącego organizm przed patogenami, a tym samym jego powiększanie się. To z kolei powoduje nieprawidłowości układu oddechowego, a co za tym idzie częste infekcje. W takim cyklu nie istnieje szansa na całkowite wyzdrowienie.
Leczenie zachowawcze stosuje się przede wszystkim u dzieci, które nie ukończyły jeszcze trzeciego roku życia i polega głównie na leczeniu farmakologicznym. Podaje się wtedy dziecku antybiotyki, leki przeciwzapalne i środki odpornościowe. Oprócz badania endoskopowego czy rentgena zaleca się wykonanie m.in. testów alergicznych. Częsty katar i spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła może mieć podłoże alergiczne. Podanie dziecku odpowiednich leków antyalergicznych wpływa na ustąpienie objawów i zmniejszenie objętości migdała.
Jeżeli leczenie zachowawcze jest nieskuteczne, należy wykonać adenotomię, czyli zabieg usunięcia powiększonego trzeciego migdała. Prawidłowo wykonany zabieg znacznie poprawia oddech u dziecka, zmniejsza częstotliwość pojawiania się infekcji dróg oddechowych, infekcji uszu oraz eliminuje chrapanie i bezdech. Po operacji migdałków stan zdrowia dziecka ulega poprawie, znaczne spada częstość stosowanych antybiotyków, a liczba wizyt u lekarza zdecydowanie maleje. Co ciekawe, w badaniach naukowych potwierdzono, że dzieci po usunięciu trzeciego migdałka szybciej się rozwijają i osiągają lepsze wyniki w nauce. Obecnie zabieg usunięcia trzeciego migdała przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym.
